Zawody jeździeckie niewątpliwie niejednokrotnie stanowią ucztę estetyczną dla oczu widza. Bez względu na dyscyplinę, jeźdźcy mogą pochwalić się nienaganną elegancją. Poza tym jak prezentuje się jeździec, bardzo istotny jest wygląd także naszego konia.
Startując w zawodach nie mamy jednak pełnej dowolności w zakresie wyboru ubioru i sprzętu jeździeckiego. Określone wymogi jakie musi spełnić jeździec określają zarówno przepisy Polskiego Związku Jeździeckiego jak i FEI (Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej).
Zawody to także dobry moment na promocje sponsorów którzy to na bieżąco wspomagają, czy to finansowo czy rzeczowo zawodników i ich wierzchowce. Jednak również i w zakresie umieszczania reklam i logotypów na odzieży lub sprzęcie przepisy nie pozostawiają pełnej swobody.
Zacznijmy od tego jakie wymagania stawiane są zawodnikom w poszczególnych dyscyplinach.
Ubiór zawodnika określają bowiem przepisy poszczególnych dyscyplin jeździeckich. Dotyczy to:
- ochronnego nakrycia głowy;
- koszuli, marynarki i krawatu lub plastronu;
- bryczesów;
- butów jeździeckich;
- rękawiczek;
- ostróg i bata.
Zawodnicy, a w szczególności zawodniczki, prześcigają się co chwila w prezentowaniu pięknych fraków, kasków czy też doskonale dobranego sprzętu dla koni. Firmy produkujące odzież mają jednak nie lada zadanie do pokonania. Odzież jeźdźca poza doskonałym wyglądem musi być przede wszystkim wygodna dla zawodnika – no i oczywiście zgodna z wymaganiami przepisów. Dziś zarówno na czworobokach jak i parkurach widać swoiste jeździeckie haute couture. To luksusowe krawiectwo pozwala wielokrotnie zawodnikom na zamówienie spersonalizowanej odzieży, a nawet kasków. Dodatki od swarowskiego, przepiękne koronki, lamówki czy guziki to elementy które oczywiście poza doskonale wykonanym programem czy „czystym” przejazdem podkreślają piękno sportu jeździeckiego. Męska grupa korzysta raczej z wersji prêt-à-porter, czyli ubrań dostępnych w gotowej formie.
O ile w skokach czy wkkw widać różną kolorystykę to w ujeżdżeniu przoduje czerń i granat. Wynika to z obowiązujących regulacji. Wymogi prawne, jak wcześniej wspomniano, dotyczą w szczególności nakrycia głowy, fraków czy marynarek, bryczesów oraz obowiązkowych dodatków takich jak np. plastron czy rękawiczki.
Ujeżdżenie.
W jeździeckim świecie jako królową dyscyplin określa się ujeżdżenie. Dlatego też i wymogi co do ubioru jeźdźca są tu najbardziej restrykcyjne. Generalnie przoduje tu szeroko pojęta elegancja. W ujeżdżeniu każdy jeździec, który startuje w konkursie ma obowiązek używania kasku ochronnego. W przypadku dzieci, juniorów, młodych jeźdźców czy też jeźdźców na kucach używanie kasku ochronnego jest obowiązkowe również w trakcie przeglądu weterynaryjnego. Od tej reguły istnieje jednak pewne odstępstwo, ponieważ możliwy jest start w zawodach w cylindrze zamiast kasku ochronnego. Dotyczy to jednak tylko zawodników dwudziestosześcioletnich lub starszych na koniach które maja przynajmniej siedem lat.
Cylinder dodatkowo podkreśla szyk i elegancję, choć nie spełnia funkcji ochronnej w razie upadku. Dlatego na jego używanie decydują się głównie zawodnicy dosiadający „bezpiecznych” i doświadczonych koni. Na międzynarodowych arenach coraz częściej jednak widać, że w większości stosowane są kaski. Nawet Charlotte Dujardin zawsze używa kasku. Bezpieczeństwo to przecież podstawa, a dostępne na rynku kaski pozwalają wyglądać równie pięknie jak w cylindrach.
A jak powinien wyglądać kask czy cylinder?
Należy pamiętać o tym, że cylinder i kask powinny być w odpowiednim kolorze – czarnym, granatowym lub tego samego koloru co frak.
Frak.
Frak natomiast musi być czarny, granatowy lub może mieć inny ciemny kolor i stonowane barwy. Przepisy wskazują, że na zawodach CDI3*/CDI4*/CDI5*/CDI-W, CDIO, Mistrzostwach, Igrzyskach Regionalnych i Olimpijskich obowiązkowy jest frak lub marynarka, czarne lub granatowe lub w innym ciemnym kolorze określonym w międzynarodowej skali HSV. Kolory mające wartość dla „V” mniejszą niż 32 % z modelu HSV, mogą zostać zaadaptowane do użytku przez Departament Ujeżdżenia FEI.
Jeśli chodzi o dodatki to kolory kontrastowe i lamówki są dozwolone.
Warto także wskazać, że w najtrudniejszych konkursach wymagania są podwyższone. W konkursie dowolnym na poziomie Grand Prix dozwolony tylko jest tylko frak lub marynarka w jednolitym kolorze. Fraki lub marynarki w paski lub wielokolorowe nie są dopuszczalne. Oczywiście akcenty dyskretne, użyte ze smakiem, takie jak kołnierzyk w innym odcieniu lub skromna lamówka, ozdoba z kryształów są akceptowane.
Bryczesy.
Omawiając inne elementy stroju jeźdźca w ujeżdżeniu, należy wskazać, że bryczesy powinny być białe lub kremowe. Nie ma żadnych innych wymogów. Mogą więc być to bryczesy zarówno z pełnym lejem, z krótkim i z dowolnego materiału. Grunt żeby kolorystyka była właściwa.
W ujeżdżeniu wymaga się używania plastronu lub krawatu oraz rękawiczek. Te dodatki powinny mieć kolor biały, kremowy, lub być w tym samym kolorze co frak. Natomiast buty do jazdy powinny być w kolorze czarnym, lub w takim jak frak.
Przepisy odnoszą się także do ostróg. Ostrogi, oprócz zawodów CDIP i CDI-Ch, są obowiązkowe i muszą być wykonane z metalu. Bodziec musi być zakrzywiony lub prosty i wychodzący dokładnie ze środka ostrogi, gdy znajduje się ona na bucie jeźdźca. Zakończenia bodźców ostróg muszą być gładkie i tępe. Jeżeli stosowane są ostrogi z gwiazdką musi być ona gładka/tępa i ruchoma (bez ostrych krawędzi). Metalowe ostrogi z okrągłymi wybrzuszeniami z twardego tworzywa są dozwolone (ostrogi „impulsowe”). Ostrogi „ślepe”, bez bodźca są dozwolone.
Sprzęt dla konia.
W zawodach ujeżdżeniowych – choć wprost z przepisów to nie wynika – używamy czapraka w kolorze białym lub kremowym. Tu podobnie jak na odzieży jeździeckiej dopuszcza się eleganckie elementy dekoracyjne typu lamówka czy kryształki.
Część zawodników na zawodach stosuje nauszniki. Pełnią one nie tylko element dekoracyjny, ale i lekko wygłuszający. Szczególnie dla pobudliwych koni może okazać się to dobre rozwiązanie. Używanie nauszników w ujeżdżeniu jest dozwolone na wszystkich zawodach, mogą one również służyć do wytłumienia hałasu. Nauszniki nie mogą jednak zasłaniać oczu konia. Nauszniki powinny być dyskretne w kolorze i wzornictwie. Co ważne – w ujeżdżeniu nauszniki nie mogą być przytwierdzone do nachrapnika.
ODZIEŻ I SPRZĘT NA ZAWODY UJEŻDŻENIOWE
Skoki.
Jeżeli chodzi o wymogi dotyczące stroju jeźdźca, które obowiązują w zawodach w skokach to taki strój składa się z wysokich butów, białych lub kremowych bryczesów oraz z fraka jeździeckiego. Tak jak i w przypadku innych dyscyplin jeździeckich, zawodnik ma obowiązek posiadać kask. W skokach jednak możemy pozwolić sobie na nieco bardziej „kolorowy” wizerunek. Wymogi co do stroju stawiane są już od samego początku rywalizacji – czyli od momentu oglądania toru przeszkód. Zawodnik musi mieć strój czysty i schludny.
Zawsze obowiązkowe jest noszenie wysokich butów jeździeckich, białych lub kremowych bryczesów, koszuli z długimi lub krótkimi rękawami, białym krawatem lub białą stójką. Koszula musi mieć biały kołnierzyk. Koszula z długimi rękawami musi mieć białe mankiety.
Podczas złej pogody, komisja sędziowska może zezwolić na założenie przez zawodników płaszczy lub kurtek przeciwdeszczowych. Jeżeli jest upalnie, komisja sędziowska może natomiast zezwolić na jazdę bez marynarek lub fraków.
Wszystkie osoby dosiadające konia mają obowiązek noszenia ochronnego nakrycia głowy z prawidłowo zapiętym pod brodą przynajmniej trzypunktowym mocowaniem.
Frak.
W skokach stosuje się fraki krótkie. W świetle przepisów dopuszczalne jest stosowanie fraka w dowolnym kolorze. Jeśli chodzi o regulacje FEI to Międzynarodowa Federacja Jeździecka dopuszcza fraki w kolorach zatwierdzonych przez organizację danego kraju, którego zawodnikiem jest jeździec. W przypadku rywalizacji zespołowej fraki jednego zespołu muszą być w tym samym kolorze.
Bryczesy powinny być białe lub kremowe.
Buty zaś czarne lub brązowe.
Koszula może mieć długie lub krótkie rękawy, z białym kołnierzykiem; długie rękawy muszą mieć biały mankiety. Zawodników obowiązuje biały krawat/plastron lub stójka. Jeżeli zawodnicy startują bez fraków z uwagi na wyjątki spowodowane warunkami pogodowymi koszule mogą mieć zarówno krótkie jaki i długie rękawy.
Co ważne – zawodnicy, do końca roku, w którym kończą 15 lat, mogą dosiadać koni na zawodach, jeżeli są ubrani w kamizelki ochronne. Ze względów bezpieczeństwa zawodnicy z długimi włosami zobowiązani są do wiązania ich i chowania pod kask lub upięcia w siatce na włosy, za każdym razem, gdy dosiadają koni.
Jeśli chodzi o sprzęt dla konia to czaprak może być w dowolnym kolorze, podobnie jak nauszniki.
WKKW.
Kolejną, wzbudzającą duże emocje dyscypliną jeździecką, jaką należy omówić z perspektywy wymogów dotyczących ubioru jeźdźca jest WKKW, czyli wszechstronny konkurs konia wierzchowego. Należy mieć na uwadze, że podczas zawodów w tej dyscyplinie jeźdźcy zmagają się w trzech próbach jakimi są ujeżdżenie, próba terenowa oraz skoki. W zależności w której dyscyplinie zawodnik startuje takie też będą miały zastosowanie przepisy. Obowiązkowym wyposażeniem każdego jeźdźca jest zawsze chroniący głowę kask. W przypadku próby terenowej wymagana jest dodatkowo kamizelka, która chroni kręgosłup. Włosy powinny być ciasno zaplecione i spięte w kok.
Bez względu na dyscyplinę zawodnicy, którym przysługuje prawo noszenia mundurów mogą w nich startować zgodnie z przepisami organizacji ustalających wzór umundurowania. Zawodnik umundurowany musi jednak używać ochronnego nakrycia głowy zgodnie z przepisami/regulaminem dyscypliny. Warto wskazać, że prawo do noszenia emblematu z godłem państwowym mają wyłącznie aktualni członkowie kadry narodowej. Sędzia główny zawodów ma prawo zażądać zdjęcia nieprawnie noszonego emblematu. Kompletny ubiór jeździecki obowiązuje zawsze w czasie uroczystości otwarcia, zamknięcia zawodów, prezentacji, startu w konkursie i podczas ceremonii wręczania nagród.
Logotypy i reklamy.
Jeżeli chodzi o możliwość zamieszczania na odzieży logotypów, to przepisy bardzo restrykcyjnie regulują zamieszczanie tego typu reklamy. I tak, zgodnie z „FEI General Regulation” reklama może obejmować:
– 200 cm2 z każdej strony potnika;
– 80cm2 na po obu stronach fraka na wysokości piersi;
– 80 cm2 wzdłuż lewej nogawki bryczesów (max 2 cm x 40 cm) – skoki;
– 16 cm2 na kołnierzyku po obu stronach;
– 125 cm2 na toczku (max 25 długości i 5 cm szerokości) centralnie (skoki);
– 75 cm2 na nausznikach (skoki i ujeżdżenie);
Warto pamiętać, że kiedy oferujemy sponsorowi, że jego reklama pojawi się na oficjalnym stroju zawodnika czy sprzęcie konia to ograniczeni będziemy prawnymi obostrzeniami. Należy także wskazać, że nie na każdych zawodach będziemy mogli sponsora reklamować poprzez umieszczanie jego logo na stroju konkursowym. Co prawda dotyczy to już najwyższej rangi zawodów sportowych ale warto o tym wspomnieć gdyż wciąż liczymy na to, że Polscy zawodnicy się tam zaprezentują. W Igrzyskach Olimpijskich bowiem obowiązuje całkowity zakaz reklamy. Zawodnicy startować mogą tylko prezentując barwy narodowe.
A co jeśli nie zastosujemy się do wytycznych ?
Sędzia prowadzący konkurs może nie dopuścić do startu zawodnika, który nie przestrzega przepisów o obowiązującym ubiorze lub doborze rzędu, bądź którego wygląd odbiega od ogólnie przyjętych pojęć o estetyce i schludnym wyglądzie. Osoba która jeszcze przed wjazdem na parkur czy czworobok sprawdza rząd konia i ubiór zawodnika jest Komisarz zawodów. W wypadku zauważenia nieprawidłowości również może ona nie dopuścić jeźdźca do rywalizacji. Decyzja komisarza podejmowana jest w imieniu sędziego głównego i jest ostateczna.
